مسائل حقوقی طلاق

به موجب ماده 1139 قانون مدنی روش های انحلال عقد موقت یا صیغه مشخص شده است که بر اساس آن ، انقضای مدت و همچنین بذل مدت می تواند سبب خاتمه یافتن صیغه موقت بشود . اما در پاسخ به این سوال که بذل مدت در صیغه چیست ، باید گفت از آن جهت که عقد نکاح موقت محدود به یک زمان مشخص شده است ، مرد می تواند مدت زمانی که از این عقد مانده است را به زن ببخشد و با این کار ، زن را از قید زوجیت خود رها سازد که این امر تحت عنوان بذل مدت شناخته می شود . لازم به ذکر است که بذل مدت در عقد موقت حق و اختیاری است که به شوهر تعلق دارد ؛ به این صورت که مرد هر زمانی که بخواهد می تواند باقی مانده مدت عقد را به زن ببخشد . همچنین ، رضایت یا عدم رضایت زن برای بذل مدت از طرف شوهر ملاک صحت بذل مدت نمی باشد و نمی تواند جلوی بخشیدن مدت از سوی مرد را بگیرد . - وکالت زن برای بذل مدت در عقد موقت بذل مدت عقد موقت یا صیغه اختیاری است که به شوهر داده شده است و زن به لحاظ قانونی این امکان را ندارد که به صورت یک طرفه و بدون رضایت مرد اقدام به بذل مدت صیغه نماید . با این وجود ، در شرایطی ممکن است زن نیز بتواند برای بذل و بخشش باقی مانده مدت صیغه اقدام کرده و حتی بدون رضایت مرد [...]

در عقد نکاح لازم نیست که اظهار اراده برای ازدواج حتما توسط خود طرفین اعلام شود ؛ بلکه ممکن است اظهار اراده از طریق نمایندگی یا وکالت از سوی زوجین صورت گیرد که به این موضوع وکالت در نکاح نیز گفته می شود . وکالت در نکاح در حقوق ایران به پیروی از فقه اسلامی مورد پذیرش قرار گرفته است و قانونگذار به جهت تسهیل نمودن امر ازدواج ، امکان انجام وکالت در نکاح را ضمن ماده 1071 قانون مدنی به رسمیت شناخته است . بر اساس این ماده : " هر یک از زن و مرد می تواند برای عقد نکاح وکالت به غیر دهد " . بر این اساس می توان گفت وکالت در نکاح عبارت است از اینکه یکی از زوجین و یا هر دوی آنها برای عقد نکاح به شخص ثالثی وکالت بدهند تا وکیل او با در نظر گرفتن صلاح و مصلحت شخص موکل و همچنین با رعایت کردن شرایطی که موکل به او اعلام کرده است ، برای او عقد نکاح منعقد کند . البته از آن جهت که وکالت در نکاح ممکن است سبب سوء استفاده هایی در این خصوص توسط وکیل در نکاح شود ، در قانون مدنی راهکارهایی نیز جهت حمایت از موکل مورد پیش بینی قرار گرفته است که این راهکارها را می توان ناظر بر محدود نمودن اختیارات وکیل در نکاح جهت پیش گیری از تجاوز وکیل از حدود اختیاراتش دانست که ذیلا مورد بررسی قرار می گیرند . تجاوز وکیل از حدود اختیارات خود بر اساس قانون مدنی ، شخصی[...]

1- شروط باطل ضمن عقد نکاح: همانگونه که زن و مرد ممکن است به صورت درج شروط صحیح ضمن عقد ازدواج شروطی را مشخص کنند تا طرف مقابل در صورت توافق به آن پایبند باشد ، این امکان وجود دارد که گاهی شروط درج شده ضمن عقد نکاح به دلایلی باطل باشد که شروط باطل ضمن عقد نکاح خود به دو گونه هستند : الف ) برخی از شروط ضمن عقد باطل تاثیری در اصل نکاح ندارند و فقط خود شرط باطل است . ب ) در مقابل ، برخی از شروط ضمن عقد نکاح باطل کننده اصل نکاح نیز می باشند که توجه به این شروط باطل ضمن عقد نکاح حائز اهمیت فراوان است . به همین دلیل شروط باطل ضمن عقد نکاح را در دو قسمت شروطی که باطل است ولی مبطل عقد نیست و شروطی که باطل و مبطل عقد است مورد بررسی قرار خواهیم داد . 2- شروطی که باطل است ولی مبطل عقد نیست: برخی از شروط ضمن عقدی که زن و مرد در عقد نکاح درج می کنند ، خودشان باطل هستند ولی باطل کننده عقد نکاح نمی باشند . شروطی که باطل بوده ولی به صحت عقد نکاح لطمه ای وارد نمی سازند در قانون مدنی ذکر شده اند که بر اساس ماده 232 قانون مدنی این شروط باطل عقد ازدواج را می توان به سه دسته تقسیم کرده و مورد بررسی قرار داد که عبارتند از : 1 ) شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد : مثلا اگر ضمن عقد نکاح شرط شود که شوهر[...]

بر اساس قانون مدنی، زن مکلف است تا در مقابل شوهر، از وی تمکین نماید. البته، به علت ارتباط تمکین با نفقه، در قبال تمکین از شوهر، زن، استحقاق دریافت نفقه را داشته و بنابراین، پرداخت نفقه، از تکالیف مرد است. تمکین، به دو صورت عام و خاص، می باشد. تمکین عام از شوهر، به معنای آن است که زن، باید در امور کلی زندگی خانوادگی، از شوهر خود، تبعیت نموده و تمکین خاص نیز، ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است. با تعریف ارائه شده از تمکین عام و خاص، یکی از مهم ترین مصادیق تمکین زن از شوهر را می توان تحت عنوان لزوم سکونت زن، در محل اقامت زوج دانست. بر این اساس، اصولا زن باید در همان منزلی که شوهر تدارک دیده است، سکونت کند و بدون اجازه و رضایت وی، یا بدون عذر موجه، اقدام به ترک منزل، ننماید. درغیر این صورت با حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر و حکم فرار زن شوهردار​ در قانون، مواجه خواهد شد. اما در مواردی زنان، اقدام به ترک منزل همسر خود می نمایند. در مواردی که زن، بدون توجه به وظیفه قانونی خود و بدون اینکه یکی از موارد موجه عدم تمکین زن وجود داشته باشد، اقدام به ترک منزل و سکونت در محلی غیر از محل اقامت شوهرش کند، می توان از ترک منزل توسط زن سخن گفت. در قانون، حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر، بیان شده است. حکم فرار زن شوهردار، شامل مواردی نظیر عدم تعلق نفقه به او می باشد. - پیامدهای ترک منزل توسط زوجه چیست در قسمت[...]

براساس ماده 1085 قانون مدنی : " زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود . " بنابراین به بیان ساده تر حق حبس به این معناست که زن می تواند بعد از جاری شدن صیغه عقد نکاح در صورتی که مهریه او عند المطالبه ( حال ) باشد ، مهریه خود را مطالبه کرده و انجام وظایف زناشویی و تمکین خاص و عام را موکول به بعد از پرداخت کامل مهریه توسط شوهر نماید . اما تمکین عام و خاص به چه معناست ؟ تمکین عام در اصطلاح حقوقی به معنای زندگی در محل سکونتی که شوهر برای زن تدارک دیده و مواردی از این دست می شود اما تمکین خاص به طور مشخص به وظایف زناشویی اشاره دارد . بنا بر رای وحدت رویه شماره 718 در صورتی که زن بدون برقراری رابطه جنسی از شوهرش تمکین عام کند  دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده نماید بنابراین منظور ماده 1085 قانون مدنی تمکین عام و تمکین خاص می باشد و تنها تمکین خاص را در بر نمی گیرد . - موارد سقوط حق حبس موارد سقوط حق حبس دو مورد را شامل می شود : 1- تمکین خاص که اشاره به همان وظایف زناشویی و نزدیکی زوجین دارد و این اعمال چه قبل از مراسم عروسی و چه بعد از آن باعث سقوط حق حبس زوجه خواهد شد . 2- تمکین عام که[...]

گاهی این تصور ایجاد می شود که حقوق زن بعد از مرگ همسر از بین رفته و به لحاظ حقوقی دیگر قابل مطالبه نیستند ؛ اما این تصور صحیح نیست و حقوق زن بعد از فوت شوهر نیز به قوت خود باقی است . اما در پاسخ به این سوال که حقوق زن بعد از فوت شوهر شامل چه مواردی است می توان به سهم الارث زن ، مهریه ، نفقه ، اجرت المثل و جهیزیه زن اشاره نمود . 1- سهم الارث زن بعد از فوت شوهر در پاسخ به این سوال که حقوق زن بعد از فوت شوهر شامل چه مواردی است ، می توان به سهم زن از ارث شوهر اشاره نمود که تکلیف آن در قانون مدنی مشخص شده است . بر اساس قانون مدنی هر یک از زن یا شوهر که در حین فوت دیگری زنده باشند و در عقد دائم دیگری بوده باشند می توانند از متوفی ارث ببرند . بنابراین سهم الارث زن بعد از فوت شوهر اختصاص به ازدواج دائم دارد و در عقد موقت زن حق مطالبه ارث ندارد . با این حال گاهی مرد در طول مدت عده طلاق رجعی فوت کرده است که در این صورت ، چون زن مطلقه رجعیه در حکم همسر است ، باز هم در طول عده طلاق رجعی زن حق دریافت ارث دارد . مطالبه سهم الارث زن بعد از فوت شوهر از طریق ارائه دادخواست مطالبه ارث انجام می شود . لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی سهم الارث زن[...]

ازدواج سفید، نوعی ازدواج است که در آن طرفین، بدون قبول تعهدات شرعی و قانونی و ثبت رسمی ازدواج خود، اقدام به تشکیل زندگی و پیوند زناشویی می کنند. به عبارت دیگر زوجین، بدون خواندن صیغه یا خطبه عقد نکاح و ثبت ازدواج خود به صورت رسمی و قانونی، زندگی زناشویی خود را شروع می کنند. در این نوع ازدواج، به علت عدم وجود تعهدات قانونی و عدم ثبت ازدواج در دفترخانه، طرفین نمی توانند، هیچ ادعای قانونی در خصوص اموال و ترکه شریک زندگی خود، پس از فوت و هنگام تقسیم ارثیه آن، داشه باشند. همچنین طرفین ازدواج سفید، به دلیل عدم به ثبت رساندن ازداج خود به صورت رسمی و قانونی، از هیچ یک از حقوقی که در قوانین ایران، برای زوجین پس از ازدواج رسمی در نظر گرفته شده است، بهره مند نمی شوند. از دیدگاه حقوقی، به دلیل مغایر بودن این نوع ازدواج با موازین دین اسلام و همچنین عدم پذیرش آن توسط عرف جامعه، قانون گذار ایران تاکنون ازدواج سفید را به رسمیت نشناخته و قانونی در خصوص شرایط آن وضع نکرده است. اما در این خصوص که این ازدواج صحیح است یا نه، می توان گفت، ازدواج در معنای عام و پذیرفته شده آن مبنی بر پذیرش طرفین عقد و قبول شرایط حاکم بر آن می باشد. در حقوق ایران وقوع ازدواج باید همراه با رعایت تشریفات قانونی و انجام الزاماتی، مانند خواندن صیغه نکاح و ثبت رسمی آن باشد. در دین اسلام، عقد نکاح در دو شکل دائم و موقت پذیرفته شده است و طبق حکم فقهی برخی[...]

برای بررسی حکم ازدواج با دختر همسر، از منظر قانونی، باید به ماده 1047 قانون مدنی، مراجعه کرد. این ماده، موارد ممنوعیت دائمی نکاح، بین برخی افراد، از جمله خویشاوندان سببی به واسطه مصاهره یا همان ازدواج بین زوج و زوجه را مورد پیش بینی قرار داده است. ماده 1047 قانون مدنی، مقرر می دارد: "نکاح بین این اشخاص، به واسطه مصاهره، ممنوع دائمی است: 1) بین مرد و مادر و جدات زن، از هر درجه که باشد؛ اعم از نسبی و رضاعی. 2) بین مرد و زنی که سابقا، زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاد او بوده است، هر چند قرابت رضاعی باشد. 3) بین مرد با اناث، از اولاد زن، از هر درجه که باشد، ولو رضاعی، مشروط بر اینکه بین زن و شوهر، زناشویی واقع شده باشد." بر اساس این ماده و در پاسخ به این پرسش که حکم ازدواج با دختر همسر، از نظر قانونی چیست؟ باید گفت، با توجه به آنچه در بند سه ماده 1047 قانون مدنی، مورد پیش بینی قرار گرفته، ازدواج با دختر همسر، در صورتی که بین مرد و مادر دختر که همسر او است، آمیزش رخ داده باشد، ممنوعیت دائمی داشته و در غیر این صورت، قانونی و مجاز خواهد بود و در این مورد، فرقی بین ازدواج دائم یا موقت زن و مرد، همچنین، رضاعی یا غیر رضاعی بودن دختر زن نیست.

یکی از مهم ترین پیش نیازهای حقوقی قبل از ازدواج ، آن است که طرفین ، به صورت کامل ، در خصوص حقوق مالی و غیر مالی خود ، به توافق رسیده و در صورت لزوم ، به صورت شرط ضمن عقد ، آن را در متن عقدنامه ذکر نمایند . با این حال ، حقوق زن در ازدواج ، منحصر به حقوق مالی نبوده و بعضا ، زن و شوهر ، حقوق غیر مالی نیز ، بهره مند خواهند شد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی حقوق غیر مالی زن در زندگی مشترک پرداخته و اهم موارد آن را ذکر نماییم . یکی از مهم ترین حقوق غیر مالی زن و شوهر در زندگی مشترک ، حق مبنی بر حسن معاشرت می باشد . بر اساس ماده 1103 قانون مدنی ، هر یک از زوجین ، مکلف هستند که با یکدیگر ، حسن معاشرت داشته باشند و بر اساس ماده 1104 نیز ، زوجین ، باید در تقویت مبانی خانواده و تربیت کردن فرزندان ، با یکدیگر همکاری نمایند . علاوه بر این ، یکسری حقوق غیر مالی را می توان حین عقد ازدواج دائم یا موقت ، برای زوجه لحاظ نمود که در صورت پذیرش این امر توسط مرد ، حقوق غیر مالی در طول زندگی مشترک ، به زوجه ، تعلق خواهد گرفت . به عنوان نمونه ، می توان از حق طلاق زن یاد کرد که از جمله مهم ترین مصادیق حقوق زن در ازدواج می باشد . با[...]

بر اساس برخی از مقررات ، حضور شهود برای عقد نکاح ، به لحاظ قانونی ، الزامی و اجباری دانسته شده است و در حال حاضر که ثبت عقد نکاح دائم در محضر ، الزامی دانسته شده است ، می بایست تعدادی از شاهدان واجد شرایط نیز ، در محضر حاضر شده و شهادت دهند . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که تعداد شهود عقد ازدواج ، چند نفر است و اگر زن و مردی بخواهند در محضر ازدواج نمایند ، باید چه تعداد شاهد برای نکاح معرفی کنند ؟ بر اساس ماده 7 نظامنامه ثبت ازدواج و طلاق ، « در صورتی که هویت زوجین ، نزد صاحب دفتر ازدواج و طلاق ، محرز و مشخص نباشد ، بایستی دو نفر از اشخاص معروف و معتمد ، حضورا ، هویت زن و مرد را تصدیق نموده و مراتب این موضوع ، در دفتر ، قید و به امضای معرفین برسد » . بر این اساس ، می توان گفت که تعداد شهود معرفی شده برای عقد ازدواج ، دو نفر هستند که در ادامه ، شرایط شاهدان نکاح را مورد بررسی قرار می دهیم . البته ، علاوه بر معرفی تعداد شهود مذکور ، رضایت پدر برای ازدواج دختر نیز الزامی است . به عبارت دیگر ، علاوه بر امضای شهود ازدواج ، جاری کنندگان صیغه ازدواج در محضر نیز باید ذیل سند ازدواج را امضا کنند و در صورتی هم که زوجه ، دوشیزه باشد ، پدر ایشان می بایست رضایت خود برای[...]