در صورتی که دو نفر ، قصد خرید و فروش یک خودرو به عنوان مال منقول را داشته باشند ، می توانند با توجه به نکات فنی و حقوقی مربوطه ، سندی عادی ، تحت عنوان مبایعه نامه خودرو را تنظیم نمایند . البته ، انعقاد قرارداد مبایعه نامه خودرو ، می تواند از طریق وکالت خرید و فروش خودرو به دیگری هم انجام شود ؛ لکن معمولا ، مبایعه نامه خودرو ، توسط خریدار و فروشنده منعقد می شود .
نکته مهمی که در خصوص نحوه تنظیم مبایعه نامه خودرو وجود دارد ، این است که مبایعه نامه و قولنامه ، به لحاظ حقوقی ، با هم تفاوت دارند ؛ در حالی که برخی به جای مبایعه نامه ، از اصطلاح قولنامه ماشین استفاده می کنند . تفاوت مبایعه نامه و قولنامه خودرو ، این است که مبایعه نامه ، همان سند بیع محسوب می شود که طرفین ، به موجب آن ، اقدام به خرید و فروش خودرو با شرایط مورد نظر خود می نمایند .
اما قولنامه ماشین ، سندی است که طرفین ، در آن قول و قرار مبنی بر خرید و فروش می گذارند و هنوز قراردادی میان طرفین ، منعقد نشده است . در هر حال ، در تنظیم مبایعه نامه خودرو که برخی به آن قولنامه خودرو نیز گفته می شود ، می بایست نکات قانونی مربوطه ، دقیقا رعایت شوند تا طرفین ، دچار اختلاف نشوند .
مبایعه نامه خودرو نیز ، مانند مبایعه نامه املاک ، نوعی سند عادی محسوب می شود . در نظام حقوقی ایران ، اسناد عادی تنظیم شده میان خریدار و فروشنده نیز ، از اعتبار برخوردار هستند ؛ لکن طبعا اعتبار اسناد رسمی تنظیم شده ، به مراتب بالاتر از اسناد عادی است . به همین دلیل ، مبایعه نامه خودرو نیز ، مانند سایر اسناد عادی ، معتبر و قابل استناد است ؛ هر چند که ممکن است در خصوص آن ، اختلافاتی مطرح شود ، با این حال می توان به آن استناد کرد .
البته ، پس از تنظیم مبایعه نامه ماشین ، فروشنده به خریدار ، وکالت تعویض پلاک خودرو داده و ملزم به انتقال سند خودرو به نام خریدار خواهد شد که در غیر این صورت ، خریدار می تواند به استناد همین مبایعه نامه ، دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را در دادگاه علیه وی مطرح نماید . در این صورت ، علاوه بر مبایعه نامه خودرو به عنوان یک سند عادی دارای اعتبار ، سند رسمی خودرو نیز ، برای انجام اقدامات لازم ، در اختیار مالک قرار خواهد گرفت .
نحوه نوشتن قولنامه یا همان مبایعه نامه خودرو ، به گونه ای است که ابتدا ، باید اقدامات فنی لازم در خصوص خودرو را انجام داده و پس از اطمینان ، اقدام به تنظیم مبایعه نامه بر اساس نمونه متن مبایعه نامه نمود . در بند اول مبایعه نامه خودرو ، لازم است که مشخصات طرفین ، به صورت دقیق ، ذکر شود و در صورتی که به وکالت از دیگری ، مبایعه نامه ماشین تنظیم می شود ، این امر نیز ، ذکر شود .
در بند دوم مبایعه نامه یا قولنامه خودرو ، موضوع و مشخصات خودرویی که قصد معامله آن را داریم ، باید به صورت دقیق و کامل ، قید گردد . توجه داشته باشید که اگر ماشین ، با مشخصات فرعی ذکر شده در قرارداد تطابق نداشته یا دچار عیب و نقص بوده و یا اینکه یکی دیگر از موارد فسخ قرارداد وجود داشته باشد ، طرف مقابل می تواند اقدام به فسخ معامله خودرو نماید ؛ لذا در نوشتن این قسمت از مبایعه نامه ، دقت کافی داشته باشید .
در بند سوم مبایعه نامه ، مبلغ معامله و ترتیب پرداخت آن باید قید شده و در بند چهارم نیز ، اگر شرایط خاصی مد نظر طرفین است ، می توانند آن را قید کنند . به عنوان نمونه ، در این قسمت ، می توان حق فسخ قرارداد را شرط نموده و یا اینکه برای تعویض پلاک خودرو و یا انتقال سند رسمی آن به نام خریدار ، شرایط خاصی را مقرر کرد که الزام آور محسوب می شوند .