مسائل حقوقی طلاق

آیه 221 سوره بقره: وَ لا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكُمْ أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ‌ ترجمه: وبا زنان مشرك، ازدواج نكنيد تا ايمان آورند وقطعاً كنيز با ايمان از زن (آزاد) مشرك بهتر است، اگرچه (زيبايى يا ثروت يا موقعيّت او) شما را به شگفتى درآورد. و به مردان مشرك، زن ندهيد تا ايمان آورند وقطعاً برده با ايمان از مرد (آزاد) مشرك بهتر است، هر چند (زيبايى و موقعيّت و ثروت او) شما را به شگفتى وادارد. آن مشركان (شما را) به سوى آتش دعوت مى‌كنند، در حالى كه خداوند با فرمان و دستورات خود، شما را به بهشت وآمرزش فرا مى‌خواند و آيات خويش را براى مردم روشن مى‌كند تا شايد متذكّر شوند. - نکته ها ازدواج با همسران غير مؤمن، مى‌تواند تأثير منفى بر تربيت فرزندان و نسل آينده انسان بگذارد، چنانكه ممكن است آنها عامل جاسوسى براى بيگانه باشند. گرچه آيه درباره‌ى ازدواج با غير مسلمانان است، ولى هر نوع معاشرتى كه ايمان انسان را در معرض خطر قرار دهد ممنوع است. پیام ها 1- مسلمانان، حقّ پيوند خانوادگى با كفّار را ندارند. «وَ لا تَنْكِحُوا» 2- در انتخاب همسر، ايمان اصالت دارد و ازدواج با كفّار ممنوع است. «وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ» 3- در ازدواج، فريب جمال، ثروت و موقعيّت ديگران را نخوريد. «وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ... وَ [...]

حضانت کودکان تا سن هفت سالگی به عهده مادر است و از آن به بعد ، در صورتی که پدر شرایط لازم برای حضانت فرزند را داشته باشد ، تا سن بلوغ ، حضانت فرزند خود را به عهده خواهد داشت . بر این اساس ، حضانت فرزند دختر از سن هفت سالگی تا سن نه سالگی با پدر است و حضانت فرزند پسر نیز از سن هفت سالگی تا سن پانزده سالگی ( سن بلوغ ) بر عهده پدر قرار خواهد گرفت . فارغ از بحث سن حضانت فرزند ، در قانون مدنی مواردی پیش بینی شده است که در صورت وجود آنها ، حضانت از دارنده آن لغو می گردد و دیگر نمی توان حضانت فرزند را به شخص مورد نظر سپرد که موارد سلب حضانت در ماده 1173 قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته اند . به موجب این ماده : " هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند " . در ادامه برخی از مصادیق عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی والدین بیان شده است که بر اساس آن ، سلب حضانت از پدر و همچنین سلب حضانت از مادر امکانپذیر است : 1 - اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و[...]

کودکان بد سرپرست باید دارای یک سری شرایط باشند تا بتوان سرپرستی آن را به عهده گرفت و اطلاع از این شرایط برای خانواده میزبان حائز اهمیت می باشد. به همین خاطر، در این بخش از مقاله به شرایط کودکان بد سرپرست برای به سرپرستی گرفتن پرداخته می شود که به شرح زیر است: - سن کودک تا ۱۸ سال تمام شمسی باشد. - کودک باید مشمول یکی از بندهای ماده ۸ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1392 یا یکی از بندهای ماده ۳ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ باشد. ماده 8 قانون مذکور مصوب 1392 بیان می کند: «سپردن سرپرستی افراد موضوع این قانون در صورتی مجاز است که دارای یکی از شرایط ذیل باشند: الف ـ امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد. ب ـ پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب ازسوی ولی قهری آنان در قید حیات نباشد. ج ـ افرادی که سرپرستی آنان به موجب حکم مراجع صلاحیتدار به سازمان سپرده گردیده و تا زمان دو سال از تاریخ سپردن آنان به سازمان، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آنان مراجعه ننموده باشند. دـ هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان و وصی منصوب از سوی ولی قهری صلاحیت سرپرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی با ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.» بنابراین سپردن کودکانی که امکان شناسایی والدین آن ها وجود دارد یا[...]

بر اساس قانون مدنی ، پدر و مادر ، در قبال فرزندان خود ، ملزم به رعایت تکالیفی هستند که از جمله آنها ، می توان به حضانت و تربیت فرزندان اشاره نمود که حضانت ، ناظر بر مراقبت جسمی از فرزندان و تربیت ، ناظر بر مراقبت روحی و روانی از ایشان می باشد . در حالت عادی که پدر و مادر در یک منزل زندگی می کنند ، حضانت و تربیت ، هم به عهده پدر و هم به عهده مادر می باشد . با این حال ، در مواردی ، ممکن است پدر و مادر ، دچار اختلافاتی شده و قصد طلاق یا جدا شدن داشته باشند . خوشبختانه در این حالت نیز قانون مدنی ، تکلیف حضانت فرزندان بعد از طلاق را مشخص نموده است . بر اساس قانون مدنی ، حضانت فرزندان دختر و پسر ، تا پایان 7 سالگی ، به عهده مادر بوده و پس از آن ، تا دوران بلوغ ، ( نه سالگی در دختران و پانزده سالگی در پسران ) ، با پدر می باشد . اما قبل از طلاق گرفتن ، ( مثلا در صورت قهر کردن پدر و مادر ) ، ممکن است که مادر ، اقدام به بردن فرزند از منزل نموده و به عنوان مثال ، فرزندان را به منزل والدین و آشنایان خود ببرد . در این صورت ، این سوال مطرح می شود که آیا مادر ، می تواند اقدام به بردن فرزند از خانه ، بدون اجازه شوهر نماید ؟ به عبارت دیگر ،[...]

در مورد حضانت فرزند حاصل از عقد موقت نیز قانون مدنی ایران عنوان می کند که مانند عقد دائم است ، یعنی حضانت فرزند حاصل از عقد موقت چه دختر یا پسر تا ۷ سالگی با مادر خواهد و پس از آن ، حضانت و نگهداری به پدر سپرده خواهد شد و در صورت پذیرش حضانت فرزند توسط پدر ، دختر تا ۹ سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی می توانند تحت حضانت پدر باشند . پس از این سنین ، یعنی 9 سال برای دختر و 15 سال برای پسر آن ها می توانند ، تعیین کنند که با چه کسی زندگی کنند زیرا دیگر از حضانت خارج می شوند که البته این انتخاب از لحاظ قانونی باید با رعایت مصلحت طفل باشد . اگر پس از ۷ سالگی فرزندان حاصل از عقد موقت یا صیغه و پایان مدت قانونی حضانت فرزند یا فرزندان دختر و پسر، پدر خواهان حضانت فرزند نباشد ، مادر جهت دریافت حضانت اولویت خواهد داشت ، کما این که همچنان پدر باید مخارج فرزند را بپردازد . نکته مهم : از عقد موقتی که به صورت رسمی ثبت نشده است و صیغه نامه ای از آن در دست زوجین نیست اگر فرزندی حاصل شود ، به دلیل عدم ثبت آن ، همواره اثبات نصب فرزند به پدر مربوطه ، برای مادر با مشکلات بسیاری روبرو خواهد بود . زیرا به دلیل پنهانی بودن این عقد و در بسیاری از موارد به دلیل متاهل بودن مردانی که زنان را به عقد موقت خود در می آورند[...]

حضانت به معنای نگهداری و مراقبت از کودک است . در قانون مدنی تعریفی از کلمه حضانت ارائه نشده است ، با این وجود مفهوم حضانت را می توان مراقبت و حمایت جسمی و عاطفی از کودکان دانست . بر اساس قانون مدنی ، در صورت جدایی والدین ، حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر تا سن هفت سالگی با مادرشان است . بعد از هفت سالگی حضانت فرزندان تا سن بلوغ به عهده پدر قرار می گیرد . در ماده 1181 قانون مدنی ، ولایت قهری پدر و جد پدری نیز مورد پیش بینی قرار گرفته است . بر اساس این ماده ، " هر یک از پدر و جد پدری ، نسبت به اولاد خود ولایت دارند " .  پس ، ولی قهری شخص محجور تنها شامل پدر و جد پدری می باشد . این ولایت تحت عنوان ولایت قهری شناخته می شود . ولایت قهری یعنی سلطه ای که پدر و جد پدری بر فرزندان محجور خود دارند . این ولایت از آن جهت ولایت قهری است که پدر و پدر بزرگ به حکم قانون و اجبارا ، به محض تولد طفل ، بر او ولایت خواهند یافت . در واقع ، ولایت قهری یک نوع سمت و وظیفه است که به حکم قانون به پدر و جد پدری داده شده است . همانگونه که اشاره شد ، حضانت ناظر بر مراقبت جسمی از کودکان می باشد . حضانت فرزندان بر اساس قانون مدنی ، حق و تکلیفی است که به عهده پدر و مادر قرار[...]

در صورتی که زن و مردی، به واسطه طلاق، از هم جدا شده باشند یا به هر علتی، جدا از یکدیگر زندگی نمایند و در زندگی مشترک خود، صاحب فرزند نیز باشند، اغلب، مساله حضانت فرزندان، مطرح می گردد. عموما افراد، در این خصوص، با یکدیگر، توافق نموده یا مطابق قانون، رفتار می کنند؛ یعنی، تا 7 سالگی، فرزندان، با مادر می مانند و بعد از آن، تا سن بلوغ، با پدر. اما، مساله، زمانی پیچیده می شود که مادر، پس از جدایی از پدر فرزندان خود یا پس از فوت وی، ازدواج کند؛ چراکه بر اساس قانون مدنی، ازدواج مادر، از موارد سلب حضانت محسوب می شود. در چنین شرایطی، برای رعایت مصلحت فرزند، لازم است، هر چه سریعتر، مشخص گردد که حضانت فرزند در صورت ازدواج مجدد مادر با کیست و اینکه آیا با وجود قانون مدنی، خود مادر، شانسی برای حضانت، دارد یا خیر. - حضانت فرزند در صورت ازدواج مجدد مادر مطابق قانون مدنی ماده 1170 قانون مدنی، موارد سلب حضانت از مادر که ازدواج مجدد او نیز یکی از آن ها می باشد را پیش بینی کرده و ماده 45 قانون حمایت از خانواده، رعایت مصلحت طفل را  الزامی برای قاضی رسیدگی کننده به پرونده حضانت می داند؛ حتی در صورت وجود موردی، مثل ازدواج مادر که از موارد سلب حضانت است. باید گفت، ازدواج مادر، تنها، در صورتی سبب سلب حضانت از او می گردد که این امر، منافی مصلحت طفل باشد و بهتر است مادر، با معرفی همسر خود و تنظیم استشهادیه، دادگاه را متوجه این موضوع کند که همسر او، فردی[...]

حضانت فرزندان و مراقبت از آنها مطابق ماده 1168 قانون مدنی تکلیف پدر و مادر است ، فلذا آنها حق ندارند از حضانت فرزند خودداری نموده و ترک حضانت نمایند . ترک حضانت فرزند به معنای عدم انجام تکلیف حضانت و نگهداری از فرزند می باشد . در قانون مجازات اسلامی ضمانت اجرای خاصی در مورد جرم ترک حضانت فرزند پیش بینی نشده است . با این وجود ماده 1172 قانون مدنی در مورد ترک حضانت فرزند حایز اهمیت است . بر اساس این ماده ، هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست ، از نگاهداری او امتناع کنند . در صورت امتناع یکی از ابوین ، حاکم باید به تقاضای دیگری ، یا به تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم ، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد ، حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد ، به خرج مادر تامین کند . بر اساس این ماده ، دادگاه فقط می تواند پدر یا مادری را که قانونا حضانت فرزند به عهده اوست به انجام وظیفه الزام نماید . لیکن اگر آن شخص بر خلاف حکم دادگاه همچنان از حضانت خودداری نماید ، دادگاه طبق قانون مدنی نمی تواند جز واگذار کردن نگاهداری طفل به دیگری با هزینه پدر و در صورت فوت پدر یا عدم تمکن مالی وی ، به خرج مادر ضمانت اجرای[...]

در قانون مدنی ، ضمانت اجرای کافی برای حضانت پیش بینی نشده است . البته ماده 1172 این قانون که هنوز به قوت خود باقیست ، در زمینه ضمانت اجرای حضانت چنین مقرر داشته است : " هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست ، از نگهداری او امتناع کند . در صورت امتناع یکی از ابوین ، حاکم باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا یکی از اقرباء و یا به تقاضای مدعی العموم ، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست ، الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد ، حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد، به خرج مادر تامین کند . بر اساس این ماده ، دادگاه فقط می تواند پدر یا مادری را که قانونا حضانت به عهده اوست ، به انجام وظیفه الزام نماید . لکن اگر آن شخص بر خلاف حکم دادگاه همچنان از حضانت خودداری کند ، دادگاه طبق قانون مدنی نمی تواند غیر از واگذار کردن نگاهداری طفل به دیگری با هزینه پدر و در صورت فوت پدر و یا عدم تمکن مالی وی ، به خرج مادر ، ضمانت اجرای دیگری مقرر کند . همچنین ، بر اساس ماده 632 قانون مجازات اسلامی ، اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است ، در موقع مطالبه اشخاصی که قانونا حق مطالبه دارند ، امتناع کند ، به مجازات از سه ماه تا شش ماه حبس[...]

بر اساس قانون مدنی ، حضانت فرزندان که به معنای مراقبت و حمایت های جسمی و روحی از آنان است ، به عنوان حق و تکلیفی برای والدین شناخته شده است که در درجه اول ، باید با همکاری و مشارکت یکدیگر به این امر مبادرت نمایند ؛ اما گاهی به سبب اختلافاتی که میان زوجین مطرح می شود ، انجام تکلیف حضانت به صورت مشترک ، غیر ممکن می گردد و به همین دلیل لازم است تا مراجع صالح قضایی تصمیم مقتضی در خصوص حضانت طفل را اتخاذ نمایند . نظر به اینکه اختلاف میان زوجین و کشمکش های موجود در روابط خانوادگی ممکن است آسیب های روحی و جسمی به کودک وارد نموده و او را دچار بلاتکلیفی و سردرگمی کند ، هر یک از والدین می توانند از دادگاه تقاضا کنند تا در این مدت ، حضانت را به صورت موقت به آنان سپرده و زمینه آسایش کودک را فراهم کند به طور کلی حضانت موقت به معنای آن است که قاضی دادگاه در پی تقاضای دستور موقت برای حضانت فرزند ، حضانت وی را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند تا اینکه پس از رسیدگی به پرونده ، قاضی تصمیم نهایی برای اینکه حضانت با کدامیک از والدین باشد را بگیرد .  با عنایت به قوانین و مقررات مختلف ، دادگاه به این دلیل حضانت فرزند را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند که گاهی فرایند رسیدگی به دعوای گرفتن حضانت فرزند در صورت جدایی والدین ، ممکن[...]