مهارت مدیریت هیجان، فرد را قادر می سازد تا هیجان ها را در خود و دیگران تشخیص داده، به نحوه تأثیر آنها بر رفتار پی ببرد و بتواند واکنش مناسبی به هیجان هاي مختلف نشان دهد. افراد دارای هوش هیجانی قادرند از هیجانات به نفع خود و روابط شان استفاده کنند.
مدیریت هیجانات در زندگی افراد نقش کلیدی و مهمی دارد و افرادی که می‌توانند به‌خوبی هیجان‌ها و احساسات خود را مدیریت کنند، معمولا از شرایط ذهنی و فکری بسیار مطلوبی برخوردار هستند. همچنین این دسته از افراد می‌توانند زندگی مناسب‌تری را داشته باشند و کارهای روزمره خود را با شرایط بهتری انجام دهند.
مدیریت هیجانات از شایستگی‌های فردی مهم است که نیازمند تمرین و استفاده از روش‌های مختلف برای اررتقای آن است. روش‌های مختلف مدیریت هیجانات و احساسات به‌صورت کلی و خلاصه شده شامل ۱۰ راهکار هستند. به‌کارگیری هر کدام از روش‌ها می‌توانند باعث مدیریت شدن حالات روحی هیجانی شوند.
– شناسایی هیجان
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدیریت هیجانات شناسایی آن‌هاست. بی‌شک در هنگام ابراز عصبانیت به اهمیت آن پی خواهید برد. در برخی موارد لازم است که در وهله اول در راستای مدیریت هیجان، واکنش‌های طبیعی بدن را نسبت به انواع هیجانات به‌صورت کامل شناسایی کنید.
– بروز هیجانات
معمول‌ترین روش برای ابراز هیجانات منفی گریه کردن است. همچنین برای تخلیه هیجان شادی می‌توان خندید. راهکارهای مختلفی برای کنار آمدن با هیجانات ناخوشایند می‌توان پیدا کرد. اگر اندوه را تجربه می‌کنید می‌توانید در خصوص موضوع ناراحت‌کننده با اطرافیان خود به گفتگو بپردازید تا بیشتر آرامش بگیرید. با این حال یکی از بهترین شیوه‌ها پذیرش و در آغوش کشیدن هیجانات ناخوشایند است.
– یادداشت احساسات فردی
یکی از راهکارهای بسیار مناسب و کاربردی برای مدیریت هیجانات، یادداشت احساسات است. با نوشتن احساسات ضمن تخلیه هیجانات شما می‌توانید راه‌حل‌هایی را برای حل چالش خود پیدا کنید و از آنها استفاده ببرید. موردی که بسیار جالب است نوشتن احساسات به‌گونه‌ای است که انگار با یکی از دوستانتان درددل می‌کنید. این روش به شما کمک می‌کند بتوانید هیجانتان را در موقعیت‌های خاص تنظیم کنید.
– تمرین‌های آرامش‌بخش
تمرین‌های آرامش‌بخش نقش بسیار زیادی در تنظیم هیجان در مواقعی دارد که تحت تنش و فشار هستیم. برای انجام این کار به‌عنوان مثال یک شرایط را تجسم کنید خشمگین هستید و دست‌هایتان را مشت کردید. بدون شک انقباض مچ دست وضعیت بدن شما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و فرد را برای پرخاشگری آماده می‌کند. همچنین در مقابل تصور کنید که در یک حالت سرشار از آرامش قرار دارید و عضلات بدن شما در حالت آرامش هستند.
ورزش کردن یکی از قدرتمندترین راهکارهای مدیریت هیجان به شمار می‌آید که نقش بسیار مهمی در تخلیه هیجانات ایفا می‌کند. به احتمال زیاد در چنین وضعیتی تنش‌های هیجان‌زا از میدان توجهتان دور می‌شود.
– تجسم پیامدهای هیجان در رفتار
همانگونه که اشاره کردیم هیجانات در رفتار بروز پیدا می‌کنند و بهتر است به‌منظور مدیریت هیجانات قبل از اقدام به عمل درباره پیامدهای آن به‌صورت کامل فکر کنید. در واقع شما ملزم به این کار هستید که عکس العمل اطرافیان را در خصوص ابراز هیجان‌های مهار نشده تجسم نمایید. در اکثر موارد افرادی که پیامد منفی هیجانات خود را ارزیابی کرده‌اند، تا حدودی توانسته‌اند شرایط روحی و رفتاری خود را کنترل کنند.
– تغییر در افکار
ریشه هیجانات به باورها و فکرها در افراد باز می‌گردد. انسان زمانی که فکر می‌کند موضوع مهمی را از دست داده است، احساس غم، اندوه و ناراحتی بسیاری می‌کند. احساس خشم و احساس شادی در کنار هم برای افراد در موقعیت‌های گوناگون رخ می‌دهند. تغییر در افکار تاحدودی مانع از بروز مخرب هیجانات منفی شده و به‌نوعی در رفتارهای هیجانی اشخاص نیز نقش کنترل‌کننده‌ای دارد.
– بهره‌بردن از تکنیک شکرگزاری
تکنیک شکرگزاری یک معجزه بسیار مهم در کاهش هیجانات و تنش به‌حساب می‌آید که افراد می‌توانند برای کاهش آثار ناشی از هیجانات منفی نیز آن را به کار گیرند. اگر می‌خواهید از تکنیک شکرگزاری استفاده کنید بهتر است که در یک مکان خلوت قرار بگیرید.
در آرامش به نعمت‌هایی که در اختیار دارید با حضور ذهن فکر کنید. درخصوص اطراف خود اندیشه کنید و سپس به یادداشت نعمت‌هایی که خداوند به شما ارزانی داشته است بپردازید. از وضعیت کنونی خود لذت ببرید و میزان رضایت خود را افزایش دهید. کمتر به ناملایمات زندگی خود بیاندیشید و سعی کنید روز‌های خود را با انرژی مثبت و سازنده با تکیه بر شکرگزاری آغاز کنید.
– خواب مناسب
معمولا مغز انسان برای ارائه عملکرد مناسب، نیازمند ۸ ساعت خواب کافی است. اگر به‌طور مداوم ساعت ۱۱ شب به خواب بروید مغز را برای رویارویی با مشکلات و چالش‌های بسیار مختلف در زندگی آماده می‌کنید. خواب کافی و مناسب برای تمام افراد نقش بسیار مهم و حیاتی در افکار و احساسات را خواهد داشت و باعث می‌شود که افراد آرامش بسیار بیشتری را در زندگی داشته باشند. همچنین داشتن خواب مناسب قدرت تمرکز را در کودکان بهبود می‌بخشد و باعث افزایش توانایی یادگیری در آنها می‌شود.
– گوش‌دادن به موسیقی‌های شاد
یکی از بهترین راه‌ها برای تنظیم هیجان گوش‌دادن به موسیقی‌های آرامش‌بخش است. موسیقی به‌طور مستقیم عملکرد مغز را تحت‌تاثیر قرار داده و به‌طور ویژه‌ای آرامش را به افراد منتقل می‌کند. موسیقی‌هایی که آرام‌بخش هستند نقش بسیار مهمی در زندگی و احساسات افراد داشته و باعث می‌شود که افراد با آرامش خاطر بیشتری به زندگی خود بپردازند.
می‌توانید برای مدیریت هیجانات خود، در یک محیط آرام استراحت کنید و از موزیک‌های مناسب برای افزایش سطح آرامش خود استفاده کنید.
– کمک گرفتن از مشاور یا روانشناس
مراجعه کردن به مشاور یا روانشناس کمک بسیار زیادی در تقویت راهکارهای مدیریت هیجان افراد دارد. روانشناس به شما عزیزان کمک می‌کند تا به مقابله با موقعیت‌های تنش‌زا بپردازید و بعد از آن با تغییر در رفتار و افکار خود، مهارت مدیریت هیجانات را یاد بگیرید. معمولا کودکانی که در سنین بالاتر همچنان با ناتوانی در کنترل هیجانات روبرو هستند امکان دارد مشکلاتی داشته باشند که باید بررسی گردد.