به واسطه عقدازدواج، زن و مرد به هم حلال میشوند و آن بر دوقسم است: موقت و دائم. در ازدواج موقّت، مدّت عقد ازدواج توسط زن و مرد تعیین میشود.مثلا زن را به مدّت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد میکنند و بعد از تمام شدن مدت یا بخشیده شدن مدت باقیمانده از طرف شوهر، ازیکدیگر جدا میشوند و نیازی به خوانده شدن صیغه طالق ندارد.به ازدواج موقّت، متعه و صیغه نیز میگویند. در ازدواج دائم، مدّت عقد ازدواج تعیین نمیشود، بلکه مدت آن همیشگی است و زن و مرد از طریق خوانده شدن صیغه طلاق بارعایت شرایط آن، میتوانند از یکدیگر جدا شوند.
ازدواج دائم و موقّت در بسیاری از احکام و مسائل مشترک هستند، اما در موارد زیر با یکدیگر تفاوت دارند:
- در ازدواج موقّت، مدّت عقد ازدواج باید تعیین شود و عقد ازدواج موقّت بدون تعیین مدّت، باطل است. امّا در ازدواج دائم، مدّت عقد ازدواج تعیین نمیشود بلکه مدّت آن همیشگی است.
- در ازدواج موقّت، مهریّه باید تعیین شود و عقد ازدواج موقّت بدون تعیین مهریّه، باطل است. امّا عقد ازدواج دائم بدون تعیین مهریّه صحیح است و اگر مرد با زن نزدیکی کند، به زن مهرالمثل تعلّق میگیرد.
- در ازدواج دائم، زن حقّ نفقه دارد. امّا در ازدواج موقّت، زن حقّ نفقه ندارد هر چند باردار شود. امّا اگر باردار شود، تمام هزینه هایی که به واسطه جنین بر مادر تحمیل میشود، به عهده شوهر است.
- در ازدواج دائم، زن حق ندارد شرط کند که نزدیکی صورت نگیرد. امّا در ازدواج موقّت، زن میتواند شرط کند که شوهر با او نزدیکی نکند و تنها لذتهای دیگر ببرد، ولی اگر بعداً به این امر راضی شود اشکالی ندارد.
- در ازدواج دائم، اگر مرد همسرش را طلاق دهد، در صورتی که نزدیکی کرده باشد تمام مهریّه و در غیر اینصورت نصف مهریّه را باید به زن بپردازد. امّا در ازدواج موقّت، بعد از تمام شدن مدّت یا بخشیده شدن مدّت باقیمانده از طرف شوهر، مرد باید تمام مهریه را به زن بپردازد، حتّی اگر نزدیکی نکرده باشد. امّا اگر زن تمکین نکرده باشد، از مهریه او کم خواهد شد.
- در ازدواج دائم، اگر برای پرداخت مهریّه مدّتی تعیین نشده باشد، زن میتواند تا زمانی که مهریّه اش را نگرفته از نزدیکی شوهر جلوگیری کند، البتّه به شرط اینکه قبلاً نزدیکی نکرده باشند. امّا در ازدواج موقّت، حقّ حبس نیست و زن حتّی اگر مهریّه اش را نگرفته باشد، باید تا آخر مدّت تمکین کند و اگر تمکین نکند، به هر اندازهای که در این مدّت تمکین نکرده، به همان اندازه از مهریّه او کاسته خواهد شد و بر مرد واجب است در اوّلین فرصت مهریه زن را بپردازد.
- در ازدواج دائم، زن و شوهر از یکدیگر ارث میبرند. امّا در ازدواج موقّت، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند. فرزندان ازدواج موقّت، تمام حقوق فرزندی را دارا هستند و از پدر و مادر و بستگان خود ارث می برند، هر چند آن زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند.
- در ازدواج دائم، زن برای خروج از خانه باید از شوهرش اجازه بگیرد. امّا در ازدواج موقّت، زن میتواند بدون اجاز ه شوهر از خانه خارج شود یا کاری در خارج از خانه برای خود انتخاب کند، مگر آنکه خروج او از خانه باعث از بین رفتن حقّ شوهر شود.
- در ازدواج دائم، بعد از طلاق سوّم و برای ازدواج چهارم، نیاز به محلّل است. امّا ازدواج موقّت با یک نفر، هر چند بار هم تکرار شود نیاز به محلّل ندارد.
- در ازدواج دائم، یک مرد به طور همزمان فقط با چهار زن میتواند ازدواج دائم کند. امّا در ازدواج موقّت، یک مرد به طور همزمان با بینهایت زن میتواند ازدواج موقّت کند.