حضانت فرزند، از جمله تکالیف والدین و حقوق هر کودک می باشد. قانون گذار، در خصوص حضانت فرزندان بعد از طلاق، در حالی که هر دوی آن ها، در قید حیات هستند، تعیین تکلیف نموده است. این مساله به قدری مهم است که در قانون مدنی، موادی به مساله حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر او، اختصاص یافته است.
یکی از مسایل مهمی که زن ها، بعد از فوت همسران خود، با آن مواجه هستند، مساله حضانت فرزندان است. در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر، باید به ماده 1171 قانون مدنی مراجعه نمود. ماده 1171 قانون مدنی، اشعار می دارد: “در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل، با آن که زنده است خواهد بود؛ هر چند متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد. همچنین “بر اساس صدر ماده 1171 قانون مدنی که اشعار می دارد: ” در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود “، می توان گفت: حضانت فرزند بعد از فوت مادر، در صورت زنده بودن پدر، با او است.
بر اساس مقررات قانونی و همچنین با توجه به اصول تربیت اطفال و فرزندان در خانواده از دیدگاه اسلام، در صورت فوت پدر و مادر کودک، حضانت، در درجه اول، با جد پدری است. یعنی، پدر پدر کودک. جد پدری، نسبت به بقیه افراد، صلاحیت بیشتری، در خصوص حضانت کودکی دارد که والدین او فوت شده اند.
در صورتی که جد پدری، در قید حیات نباشد، وصی، این وظیفه را بر عهده دارد. توضیح اینکه، هر یک از پدر یا جد پدری، می توانند، قبل از فوت، برای فرزندان خود، وصی تعیین کنند تا بعد از فوت، در خصوص نگهداری و تربیت آن ها، اقدام نماید. در صورتی که وصی تعیین نشده باشد، حضانت، با قیمی است که خود دادگاه، آن را منصوب می کند که برای تعیین قیم، خویشان کودک، بر دیگران، مقدم هستند.