کودکان بد سرپرست باید دارای یک سری شرایط باشند تا بتوان سرپرستی آن را به عهده گرفت و اطلاع از این شرایط برای خانواده میزبان حائز اهمیت می باشد. به همین خاطر، در این بخش از مقاله به شرایط کودکان بد سرپرست برای به سرپرستی گرفتن پرداخته می شود که به شرح زیر است:
– سن کودک تا ۱۸ سال تمام شمسی باشد.
– کودک باید مشمول یکی از بندهای ماده ۸ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1392 یا یکی از بندهای ماده ۳ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ باشد. ماده 8 قانون مذکور مصوب 1392 بیان می کند: «سپردن سرپرستی افراد موضوع این قانون در صورتی مجاز است که دارای یکی از شرایط ذیل باشند:
الف ـ امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد.
ب ـ پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب ازسوی ولی قهری آنان در قید حیات نباشد.
ج ـ افرادی که سرپرستی آنان به موجب حکم مراجع صلاحیتدار به سازمان سپرده گردیده و تا زمان دو سال از تاریخ سپردن آنان به سازمان، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آنان مراجعه ننموده باشند.
دـ هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان و وصی منصوب از سوی ولی قهری صلاحیت سرپرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی با ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.» بنابراین سپردن کودکانی که امکان شناسایی والدین آن ها وجود دارد یا یکی از پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی آن ها زنده می باشد، وجود ندارد.
در ماده 3 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ نیز شرایط مختلفی برای به سپرده شدن این کودکان در نظر گرفته است که از جمله آن به طور خلاصه می توان به مواردی مانند بی توجهی و سهل انگاری سرپرست در انجام وظايف قانونی و شرعی نسبت به کودکان، ابتلای هر يك از والدين یا سرپرست به بیماری های روانی يا بيماري های جسمی واگير صعب العلاج یا اعتیاد، خشونت مستمر یا زندانی شدن اولياء، سرپرستان قانونی، قوادی و يا دائر يا اداره‌كردن مراكز فساد و فحشا اشاره نمود.
هم چنین، اشتهار والدین به فساد، عدم اقدام برای ثبت تولد یا عدم گرفتن شناسنامه برای کودک بدون عذر موجه، بازماندن طفل و نوجوان از تحصيل، طردشدن طفل و نوجوان از سوی خانواده، کم توانی جسمی يا ذهنی طفل و نوجوان یا ابتلا به بیماری خاص، وارد شدن يا وارد كردن طفل و نوجوان در فعاليت هايی نظير تكديگری و قاچاق و همچنين اعتياد آنان به مواد مخدر، روانگردان يا مشروبات الكلی، فقر شدید، فرار مكرر از خانه يا مدرسه و ترك تحصيل از سوی طفل یا نوجوان از جمله شرایط به سرپرستی گرفته شدن می باشد.
شرط بعدی این است که باید مسئولیت مراقب و نگهداری از کودک به واسطه حکم دادسرا یا دادگاه به سازمان بهزیستی کشور سپرده شده باشد.
همچنین کودکانی که معلول هستند و نیاز به مراقبت های ویژه دارند و حتی کودکان کار با وجود شرایط فوق، را می توان سرپرستی آن ها را به عهده گرفت. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که برای به سرپرستی گرفتن کودکان بد سرپرست، موضوع جنسیت و تابعیت فاقد اهمیت است و منعی برای سپردن کودکان اتباع در این مورد وجود ندارد.