وعده قبل از ازدواج (نامزدی)

قانون مدنی ایران در مواد 1035 تا 1040 مقرراتی را برای نامزدی وضع کرده است. در واقع مطابق قانون مدنی، وعده عقد نکاح یک تعهد اخلاقی با آثار حقوقی است. حال ممکن است که برخی از اشخاص با مفهوم وعده قبل از عقد نکاح و نامزدی آشنایی نداشته باشند که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد.

1- وعده قبل از عقد نکاح یعنی دو نفر تعهد و توافق کنند که در آینده با یکدیگر ازدواج کنند. به عبارت دیگر چنانچه مردی به زنی برای ازدواج پیشنهاد دهد و از او خواستگاری نماید و متعاقبا مورد موافقت زن نیز قرار بگیرد؛ در اصطلاح عرف و قانونی نامزدی گفته می شود.

2- همچنین مفهوم نامزدی در عرف و حقوق متفاوت است و در عرف گاهی رابطه بعد از عقد را در مفهوم نامزدی به کار می برند. به عبارتی بر اساس عرف، زن و مردی که صیغه نکاح بین آن ها جاری شده و هنوز زیر یک سقف زندگی مشترک ندارند، نامزد نامیده می شوند؛ در حالی که از نظر قانون در نامزدی، بین زن و مرد هنوز علقه زوجیت ایجاد نشده است.

3- وعده نکاح یک عقد عهدی و قائم به شخص است و با فوت هر یک زائل می شود. علاوه بر این وعده نکاح یک عقد جایز و قابل رجوع است؛ یعنی طرفین هر زمان که اراده کنند، می توانند که نامزدی را به هم بزنند. باید به این نکته توجه شود که اگر نامزدی در ضمن یک عقد لازمی درج شده باشد؛ باز هم قابل فسخ می باشد. برای این که بتوان نامزدی را بهم زد، لازم نیست که تشریفات خاصی انجام شود و به صرف اعلام اراده محقق می گردد.

4- در بسیاری از موارد قبل از عقد ازدواج، زوجین به یکدیگر وعده هایی می دهند. این وعده ها ممکن است شامل مواردی مانند تامین نیازهای مالی، قول ازدواج در آینده، حمایت روحی و روانی و . . . باشد. حال ممکن است که یکی از طرفین از ازدواج منصرف شود که در این صورت؛ شخص نمی تواند طرف دیگر را ملزم به ازدواج کند.

بنابراین، در صورت انصراف یکی از طرفین نمی توان وعده های پیش از ازدواج را از او مطالبه کرد. همچنین صرف بهم زدن نامزدی و امتناع از انجام وعده ها، مستوجب حق مطالبه خسارت نیست؛ یعنی اگر کسی نامزدی را بهم بزند، طرف مقابل نمی تواند از او مطالبه خسارت کند، ولی اگر فردی در دوران نامزدی طرف مقابل را فریب بدهد و موجبات خسارت وی را فراهم آورد، از باب تسبیب و نه خلف وعده، مسئول جبران خسارت است.