بر اساس قانون مدنی، زن مکلف است تا در مقابل شوهر، از وی تمکین نماید. البته، به علت ارتباط تمکین با نفقه، در قبال تمکین از شوهر، زن، استحقاق دریافت نفقه را داشته و بنابراین، پرداخت نفقه، از تکالیف مرد است. تمکین، به دو صورت عام و خاص، می باشد. تمکین عام از شوهر، به معنای آن است که زن، باید در امور کلی زندگی خانوادگی، از شوهر خود، تبعیت نموده و تمکین خاص نیز، ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است.
با تعریف ارائه شده از تمکین عام و خاص، یکی از مهم ترین مصادیق تمکین زن از شوهر را می توان تحت عنوان لزوم سکونت زن، در محل اقامت زوج دانست. بر این اساس، اصولا زن باید در همان منزلی که شوهر تدارک دیده است، سکونت کند و بدون اجازه و رضایت وی، یا بدون عذر موجه، اقدام به ترک منزل، ننماید. درغیر این صورت با حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر و حکم فرار زن شوهردار در قانون، مواجه خواهد شد.
اما در مواردی زنان، اقدام به ترک منزل همسر خود می نمایند. در مواردی که زن، بدون توجه به وظیفه قانونی خود و بدون اینکه یکی از موارد موجه عدم تمکین زن وجود داشته باشد، اقدام به ترک منزل و سکونت در محلی غیر از محل اقامت شوهرش کند، می توان از ترک منزل توسط زن سخن گفت. در قانون، حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر، بیان شده است. حکم فرار زن شوهردار، شامل مواردی نظیر عدم تعلق نفقه به او می باشد.
– پیامدهای ترک منزل توسط زوجه چیست
در قسمت قبل، اشاره شد، ترک منزل توسط زن، پیامدهای قانونی در پی خواهد داشت. حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر یا حکم فرار زن شوهردار، در قانون مدنی مشخص شده است. در این قسمت، قصد داریم، با عنایت به قوانین مختلف، از جمله قانون مدنی، حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر را، جز در مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است، مورد تحلیل قرار بدهیم. عواقب ترک منزل توسط زن، به شرح زیر است:
اولین و مهم ترین عواقب ترک خانه توسط زن، آن است که به سبب اتفاق افتادن عدم تمکین از سوی زن، حق مطالبه نفقه، توسط زن از بین می رود و مرد، دیگر الزامی بابت پرداخت نفقه به زوجه، نخواهد داشت. البته، این در صورتی است که ترک خانه از سوی زوجه، توسط زوج به اثبات برسد. ارسال اظهارنامه عدم تمکین، برای ارایه به دادگاه در مراحل بعد، در این خصوص، کمک کننده خواهد بود.
دومین پیامد و عواقبی که ترک کردن منزل توسط زن، برای او به همراه می آورد، عدم اجرای شرط تنصیف اموال در هنگامی است که مرد، اقدام به طلاق می کند. چنانچه ترک منزل توسط زن، به اثبات رسیده باشد و حکم نشوز زن، صادر شده باشد، در هنگام طلاق، مرد دیگر ملزم به اجرای شرط تنصیف اموال که در عقد نامه آمده است، نخواهد بود.
سومین پیامد از پیامدهای قانونی ترک منزل توسط زن، در خصوص امکان ازدواج مجدد مرد می باشد. به این معنا که اگر ترک خانه توسط زوجه که مصداق بارزی از عدم تمکین محسوب می شود، در دادگاه به اثبات برسد، مرد می تواند به دلیل عسر و حرج ناشی از تجرد، در دادگاه، دادخواست اجازه ازدواج مجدد ارایه نماید. در این صورت، دادگاه ممکن است که اجازه ازدواج مجدد بدهد و با این حکم ، مرد می تواند نسبت به ازدواج مجدد اقدام کند.
نکته مهم و قابل توجه، این است که ترک منزل توسط زن، حکم جزایی، به همراه نخواهد داشت. به این معنا که ترک منزل توسط زن، جرم نمی باشد و زن را نمی توان به جرم ترک نمودن منزل، تحت تعقیب کیفری قرار داد. باید توجه داشت، هیچ زنی را نمی توان به زور و حتی با رای دادگاه، به اجبار، ملزم به تمکین نمود.
لذا، اگرچه در قانون، حکم قانونی خروج زوجه بدون اجازه شوهر، بیان شده است و ترک منزل توسط زن، آثار حقوقی همچون نشوز زوجه و به تبع آن، محرومیت از دریافت نفقه را به وجود می آورد و به مرد اجازه ازدواج مجدد می دهد، اما مرد، نمی تواند زن را به جرم ترک کردن منزل، مجازات کند یا او را به زور، به زندگی مشترک بازگرداند.