در قانون مدنی، برای حمایت از محجوران، نوعی از ولایت و سرپرستی پیش بینی شده است و این امر، به دلیل آن است که محجورانی مانند اشخاص صغیر، سفیه و مجنون، نیازمند حمایت هستند تا امور آن ها سامان یابد و مسائل حقوقی آن ها، به درستی، انجام گیرد. بر اساس قانون مدنی و قوانین مرتبط، در ابتدا، ولی خاص، مسئول امور حقوقی و مالی محجور بوده و پس از آن، نوبت به قیم می رسد. به همین جهت، کسب اطلاع از این امر که چه کسانی ولی خاص هستند، به ویژه برای افرادی که دارای محجور در خانواده خود هستند، ضروری است.
برای بررسی اینکه چه کسانی ولی خاص هستند، باید به ماده 1194 قانون مدنی، مراجعه کرد که مقرر داشته: ” پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان، ولی خاص طفل نامیده می شوند.” بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که چه کسانی ولی خاص هستند باید گفت؛
پدر محجور، پدر بزرگ پدری محجور و شخصی که به عنوان وصی، برای بعد از فوت، توسط هریک از پدر یا پدربزرگ تعیین شده، ولی خاص هستند که به پدر و جد پدری ” ولی قهری ” نیز گفته می شود و این افراد، به اداره امور محجوران می پردازند.
اختیارات و وظایف ولی خاص
اختیارات و وظایف ولی خاص، اعم از پدر، جد پدری و وصی، به شرح زیر است:
– حفظ و نگهداری از اموال محجور
– اداره امور مربوط به اموال محجور
– تربیت محجور و نگهداری از او
تمامی افرادی که ولی خاص هستند و وظیفه اداره و نگهداری امور و اموال محجور را دارند، ملزم می باشند که در این امور، مصلحت محجور را در نظر بگیرند.