اختلال نافرمانی مقابلهجویانه
همهٔ بچهها هرازگاهی مقابلهجویانه و ستیزهجو رفتار میکنند، خصوصاً هنگام خستگی، گرسنگی، استرس یا ناراحتی. آنها ممکن است مشاجره کنند، بددهانی و نافرمانی کنند و از والدین، معلمان و دیگر بزرگسالان سرپیچی کنند. رفتار مقابلهجویانه برای کودکان دو تا سه ساله و بچهها در اوایل نوجوانی، بخشی نرمال از فرایند رشد است. با این حال، رفتار آشکارا ناسازگار و خصمانه زمانی به یک نگرانی جدی تبدیل میشود که آنقدر مکرر و پایدار باشد که در مقایسه با سایر بچههای همسن و در همان سطح رشد به چشم بیاید و در زندگی اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی کودک تأثیر بگذارد.
در بچههای مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهجویانه یا اصطلاحاً ODD، الگوی مداومی از رفتارهای ناسازگارانه، سرکش و خصمانه نسبت به افراد مسئول و صاحب اختیار وجود دارد که به طور جدی در عملکرد روزمرهٔ آنها تداخل ایجاد میکند.
علائم اختلال نافرمانی مقابلهجویانه
علائم اختلال نافرمانی مقابلهجویانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- المشنگههای مکرر
- بحث و مشاجرهٔ بیش از حد با بزرگسالان
- زیر سؤال بردن مکرر قوانین
- نافرمانی فعالانه و خودداری از انطباق با درخواستها و قوانین بزرگسالان
- تلاشهای عمدی برای آزردن و ناراحت کردن مردم
- مقصر دانستن دیگران به خاطر اشتباهات یا رفتارهای نادرست خود
- غالباً زودرنج بودن یا راحت آزرده شدن از دیگران
- خشم و کینهٔ مکرر
- صحبت بدخواهانه و کینهجویانه هنگام احساس ناراحتی
- رویکرد کینهتوزانه و انتقامجویی
این علائم معمولاً در چند محیط مشاهده میشوند اما ممکن است در خانه یا مدرسه بیشتر دیده شوند. دلایل بروز این اختلال ناشناخته است، اما بسیاری از والدین گزارش میکنند که فرزند آنها از سن پایین بدقلقتر و پرتوقعتر از خواهر و برادرهایش بوده است. عوامل بیولوژیکی، روانشناختی و اجتماعی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
بچهای که علائم اختلال نافرمانی مقابلهجویانه را نشان میدهد باید تحت یک ارزیابی جامع قرار گیرد. مهم است که وجود سایر اختلالات، مانند اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، اختلالات یادگیری، اختلالات خلقی مثل افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلالات اضطرابی در کودک بررسی شود. بهبود علائم اختلال نافرمانی مقابلهجویانه بدون درمان بیماری همزمان میتوند دشوار باشد. برخی از بچههای مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهجویانه ممکن است دچار اختلال سلوک شوند.