حضانت به معنای نگهداری و مراقبت از کودک است . در قانون مدنی تعریفی از کلمه حضانت ارائه نشده است ، با این وجود مفهوم حضانت را می توان مراقبت و حمایت جسمی و عاطفی از کودکان دانست . بر اساس قانون مدنی ، در صورت جدایی والدین ، حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر تا سن هفت سالگی با مادرشان است . بعد از هفت سالگی حضانت فرزندان تا سن بلوغ به عهده پدر قرار می گیرد . در ماده 1181 قانون مدنی ، ولایت قهری پدر و جد پدری نیز مورد پیش بینی قرار گرفته است . بر اساس این ماده ، " هر یک از پدر و جد پدری ، نسبت به اولاد خود ولایت دارند [...]
در صورتی که زن و مردی، به واسطه طلاق، از هم جدا شده باشند یا به هر علتی، جدا از یکدیگر زندگی نمایند و در زندگی مشترک خود، صاحب فرزند نیز باشند، اغلب، مساله حضانت فرزندان، مطرح می گردد. عموما افراد، در این خصوص، با یکدیگر، توافق نموده یا مطابق قانون، رفتار می کنند؛ یعنی، تا 7 سالگی، فرزندان، با مادر می مانند و بعد از آن، تا سن بلوغ، با پدر. اما، مساله، زمانی پیچیده می شود که مادر، پس از جدایی از پدر فرزندان خود یا پس از فوت وی، ازدواج کند؛ چراکه بر اساس قانون مدنی، ازدواج مادر، از موارد سلب حضانت محسوب می شود. در چنین شرایطی، برای رعایت مصلحت فرزند، لازم است، هر چه سریعتر، مشخص گردد[...]
حضانت فرزندان و مراقبت از آنها مطابق ماده 1168 قانون مدنی تکلیف پدر و مادر است ، فلذا آنها حق ندارند از حضانت فرزند خودداری نموده و ترک حضانت نمایند . ترک حضانت فرزند به معنای عدم انجام تکلیف حضانت و نگهداری از فرزند می باشد . در قانون مجازات اسلامی ضمانت اجرای خاصی در مورد جرم ترک حضانت فرزند پیش بینی نشده است . با این وجود ماده 1172 قانون مدنی در مورد ترک حضانت فرزند حایز اهمیت است . بر اساس این ماده ، هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست ، از نگاهداری او امتناع کنند . در صورت امتناع یکی از ابوین ، حاکم باید به تقاضای دیگری ،[...]
در قانون مدنی ، ضمانت اجرای کافی برای حضانت پیش بینی نشده است . البته ماده 1172 این قانون که هنوز به قوت خود باقیست ، در زمینه ضمانت اجرای حضانت چنین مقرر داشته است : " هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست ، از نگهداری او امتناع کند . در صورت امتناع یکی از ابوین ، حاکم باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا یکی از اقرباء و یا به تقاضای مدعی العموم ، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست ، الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد ، حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت[...]
بر اساس ماده 1169 قانون مدنی، "برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است." بر اساس این ماده، در صورتی که والدین از هم طلاق بگیرند، یا به هر دلیل جدا از هم زندگی کنند، حضانت فرزند دختر تا رسیدن به سن هفت سالگی، با مادر است و پدر در این خصوص حقی نخواهد داشت. همچنین مستفاد از ماده 1169 قانون مدنی که مادر را تا هفت سالگی، در اولویت برای حضانت فرزند دختر می داند و بعد از آن، حق حضانت را برای پدر در نظر می گیرد، می توان گفت که حضانت فرزند دختر بعد از سن هفت سالگی، بر عهده پدر قرار[...]
حضانت فرزندان مساله ای است که از دیر باز، گریبانگیر والدینی بوده که به هر علت جدا از یکدیگر زندگی می نمایند. پس از جدا زندگی کردن والدین به علت اختلافات خانوادگی یا طلاق، باید در خصوص اینکه فرزندان حاصل از ازدواج با کدام یک از والدین زندگی نمایند تصمیم گیری نمود. از این رو قانون گذار توجه ویژه ای به مساله حضانت فرزندان داشته است. همانگونه که می دانیم، بازه زمانی نوزادی تا 7 سالگی فرد، یکی از مهم ترین دوران ها در شکل گیری شخصیت روانی او است. از این رو، ضرورت حضور مادر که به نحو احسن، نیازهای جسمانی و روانی کودک را مرتفع سازد، بیش از پیش در این دوره احساس می شود. بنابراین، قانون گذار نیز[...]
در قانون مدنی، برای حمایت از محجوران، نوعی از ولایت و سرپرستی پیش بینی شده است و این امر، به دلیل آن است که محجورانی مانند اشخاص صغیر، سفیه و مجنون، نیازمند حمایت هستند تا امور آن ها سامان یابد و مسائل حقوقی آن ها، به درستی، انجام گیرد. بر اساس قانون مدنی و قوانین مرتبط، در ابتدا، ولی خاص، مسئول امور حقوقی و مالی محجور بوده و پس از آن، نوبت به قیم می رسد. به همین جهت، کسب اطلاع از این امر که چه کسانی ولی خاص هستند، به ویژه برای افرادی که دارای محجور در خانواده خود هستند، ضروری است. برای بررسی اینکه چه کسانی ولی خاص هستند، باید به ماده 1194 قانون مدنی، مراجعه کرد که مقرر داشته: " پدر و جد پدری و وصی منصوب از[...]
در قانون مدنی و قانون امور حسبی، خصوص محجوران، توضیح داده است که محجور، کسی است که علی رغم برخورداری از اهلیت تمتع، از اهلیت استیفا، برخوردار نمی باشد. یعنی، با وجود اینکه می تواند از حقوق قانونی مالی و غیر مالی، برخوردار باشد، اما، صلاحیت دخل و تصرف و اداره امور مالی و غیر مالی خود را ندارد. صغار، سفیه و مجنون، افراد محجور هستند که به علت حجر، از دخل و تصرف در امور مالی و برخی امور غیر مالی خود، منع شده اند، مگر در مواردی که قانون، اجازه داده باشد. به عنوان مثال، سفیه، شخصی است که عقل معاش نداشته، اما، در امور غیر مالی، صلاحیت تصمیم گیری و انجام امور را دارد. قیمومیت در لغت، به معنای سرپرستی و قیم[...]
لزوم پرداخت نفقه به فرزندان در قانون مدنی تحت عنوان نفقه اقارب یاد شده است . بر اساس ماده 1199 قانون مدنی ، نفقه اولاد یا فرزندان به عهده پدر آنهاست . علاوه بر این ، از جمله شرایط پرداخت نفقه به فرزند در قانون مدنی آن است که فرزند مال کافی نداشته باشد و نتواند به وسیله اشتغال به کاری ، معیشت خود را تامین کند . علاوه بر این ، شرط پرداخت نفقه به فرزند آن است که نفقه دهنده ( پدر ) استطاعت و توانایی مالی برای نفقه دادن را داشته باشد . در چنین شرایطی ، اگر پدر نفقه فرزند خود را ندهد ، مرتکب جرم ترک انفاق شده است و قابل مجازات خواهد بود .[...]
بر اساس قانون مدنی ، در عقد دائم ، شوهر ، موظف است که به همسر خود ، نفقه پرداخت کند . البته ، در شرایطی ، ممکن است که شوهر ، از پرداخت نفقه به همسر خود ، معاف گردد و آن هم ، زمانی است که به موجب حکم دادگاه ، زن ناشزه شده باشد ؛ به این صورت که بدون دلیل موجه ، از تمکین مقابل همسر ، امتناع کرده و در دعوای عدم تمکین که در دادگاه اقامه شده ، بازنده شده باشد . در غیر این صورت ، علاوه بر اینکه شوهر ، موظف به پرداخت نفقه جاریه به زن ، در راستای تامین هزینه های خوراک ، پوشاک ، مسکن و هزینه های بهداشتی[...]