در قانون مدنی، در حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر، تا سن هفت سالگی، اولویت با مادر می باشد. در واقع، قانون مدنی، به دلیل اینکه کودک در این سن، نیازمند عاطفه مادر و مهر و محبت از جانب او بوده و بسیاری از نیازهایش در این سن، توسط مادر تامین می شود، در حضانت فرزندان تا هفت سالگی، مادر را در اولویت قرار داده است.
ماده 1169 قانون مدنی، در این خصوص، مقرر می دارد: “برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی، اولویت دارد و پس از آن، با پدر است.” بر اساس این ماده، از آنجا که در صدر ماده، کلمه اولویت به کار برده شده، می توان گفت، اینگونه نیست که نتوان در این بازه سنی، حضانت را به غیر از مادر، به شخص دیگری داد؛ بلکه، در صورت عدم صلاحیت مادر یا وجود شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند، می توان، علی رغم اینکه فرزندان زیر 7 سال هستند، حضانت را به پدر یا سایر اقربای طفل واگذار کرد.
در مواد 1170، 1173 قانون مدنی و 41 قانون حمایت از خانواده، به آن، اشاره شده است، که عبارتند از:
– ابتلا به جنون یا دیوانگی: یکی از شرایط سلب حضانت از مادر و پس گرفتن فرزند از او، این است که او قوای عقلانی خود را از دست داده و دچار جنون و دیوانگی شود.
– ازدواج با شخصی دیگر: از دیگر موارد و شرایط سلب حضانت از مادر، این است که او پس از جدایی و طلاق، با شخص دیگری ازدواج کند.
– عدم مواظبت از طفل: چنانچه مادر، به درستی از طفل، مراقبت نکند و سلامت جسمانی و روانی طفل به خطر افتد، این امر می تواند از موارد و شرایط سلب حضانت از مادر و پس گرفتن فرزند از او باشد.
– انحطاط اخلاقی: چنانچه مادر، درگیر مسائل غیر اخلاقی باشد، این امر می تواند از موارد عدم صلاحیت مادر و شرایط سلب حضانت از او باشد.
شایان ذکر است، شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و موارد عدم صلاحیت او انحصاری نیستند، بلکه در هر مورد که مصلحت کودک به خطر بیفتد، می توان حضانت را از دارنده آن، سلب کرد.