مسائل شرعی طلاق

بر اساس قانون مدنی ، حضانت فرزندان که به معنای مراقبت و حمایت های جسمی و روحی از آنان است ، به عنوان حق و تکلیفی برای والدین شناخته شده است که در درجه اول ، باید با همکاری و مشارکت یکدیگر به این امر مبادرت نمایند ؛ اما گاهی به سبب اختلافاتی که میان زوجین مطرح می شود ، انجام تکلیف حضانت به صورت مشترک ، غیر ممکن می گردد و به همین دلیل لازم است تا مراجع صالح قضایی تصمیم مقتضی در خصوص حضانت طفل را اتخاذ نمایند . نظر به اینکه اختلاف میان زوجین و کشمکش های موجود در روابط خانوادگی ممکن است آسیب های روحی و جسمی به کودک وارد نموده و او را دچار بلاتکلیفی و سردرگمی کند ، هر یک از والدین می توانند از دادگاه تقاضا کنند تا در این مدت ، حضانت را به صورت موقت به آنان سپرده و زمینه آسایش کودک را فراهم کند به طور کلی حضانت موقت به معنای آن است که قاضی دادگاه در پی تقاضای دستور موقت برای حضانت فرزند ، حضانت وی را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند تا اینکه پس از رسیدگی به پرونده ، قاضی تصمیم نهایی برای اینکه حضانت با کدامیک از والدین باشد را بگیرد .  با عنایت به قوانین و مقررات مختلف ، دادگاه به این دلیل حضانت فرزند را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند که گاهی فرایند رسیدگی به دعوای گرفتن حضانت فرزند در صورت جدایی والدین ، ممکن [...]

بر اساس ماده 1169 قانون مدنی، "برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی‌ می‌ کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است." بر اساس این ماده، در صورتی که والدین از هم طلاق بگیرند، یا به هر دلیل جدا از هم زندگی کنند، حضانت فرزند دختر تا رسیدن به سن هفت سالگی، با مادر است و پدر در این خصوص حقی نخواهد داشت. همچنین مستفاد از ماده 1169 قانون مدنی که مادر را تا هفت سالگی، در اولویت برای حضانت فرزند دختر می داند و بعد از آن، حق حضانت را برای پدر در نظر می گیرد، می توان گفت که حضانت فرزند دختر بعد از سن هفت سالگی، بر عهده پدر قرار خواهد گرفت؛ مگر اینکه اختلافی رخ دهد که در این شرایط، قاضی با در نظر گرفتن مصلحت طفل، تصمیم می گیرد. ذکراین نکته ضروری است که البته در این سن، یعنی در بازه بین 7 تا 9 سالگی فرزند دختر که حضانت با پدر است، کماکان مادر کودک، از حق ملاقات با فرزند خود بهره مند می باشد و نمی توان این حق را از او سلب کرد. فرزند دختر، به محض اینکه به سن نه سال تمام قمری رسید، خودش می تواند انتخاب کند که می خواهد با کدام یک از والدینش زندگی کند. به عنوان مثال، گرفتن حضانت دختر دوازده ساله، نیازمند اقدام قانونی نمی باشد؛ چرا که خود فرزند دختر، باید انتخاب کند که می خواهد نزد کدام یک از والدینش باشد. تنها در شرایطی، اقدام قانونی، برای گرفتن سرپرستی دختر،[...]

حضانت فرزندان مساله ای است که از دیر باز، گریبانگیر والدینی بوده که به هر علت جدا از یکدیگر زندگی می نمایند. پس از جدا زندگی کردن والدین به علت اختلافات خانوادگی یا طلاق، باید در خصوص اینکه فرزندان حاصل از ازدواج با کدام یک از والدین زندگی نمایند تصمیم گیری نمود. از این رو قانون گذار توجه ویژه ای به مساله حضانت فرزندان داشته است. همانگونه که می دانیم، بازه زمانی نوزادی تا 7 سالگی فرد، یکی از مهم ترین دوران ها در شکل گیری شخصیت روانی او است. از این رو، ضرورت حضور مادر که به نحو احسن، نیازهای جسمانی و روانی کودک را مرتفع سازد، بیش از پیش در این دوره احساس می شود. بنابراین، قانون گذار نیز به مساله حضانت فرزندان، به ویژه حضانت بچه پسر و سن حضانت فرزند پسر، توجه داشته و قوانینی را به این موضوع اختصاص داده است. بنا بر ماده 1169 اصلاحی قانون مدنی، که اشعار می دارد: "برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی‌ می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است." بر اساس قانون مدنی، پس از اینکه فرزند پسر به سن هفت سالگی رسید، حضانت وی از مادر گرفته شده و به پدر وی سپرده می شود. اما باید دانست مطابق آنچه در ماده 1169 قانون مدنی آمده، در خصوص حضانت بچه پسر پس از 7 سالگی، چنانچه میان والدین اختلافی رخ دهد دادگاه با رعایت مصلحت طفل اقدام به تصمیم گیری و صدور رای می نماید.[...]

حضانت به معنای نگهداری و مراقبت از کودک است . در قانون مدنی تعریفی از کلمه حضانت ارائه نشده است ، با این وجود مفهوم حضانت را می توان مراقبت و حمایت جسمی و عاطفی از کودکان دانست . بر اساس قانون مدنی ، حضانت هم حق والدین است و هم تکلیفی است که بر عهده آنان قرار گرفته است . یعنی اینکه در صورتی که والدین یک کودک از هم طلاق نگرفته باشند ، حق آنان است که خودشان حضانت از فرزندشان را بر عهده داشته باشند و هیچکس نمی تواند این حق را از آنها سلب کند ؛ همچنین ، از آن جهت که آنها والدین طفل هستند ، مکلف به نگهداری از کودک و حضانت وی می باشند . در موضوع جدایی والدین، ممکن است فرایند طلاق مدت زیادی به طول انجامد و در این بین تعیین تکلیف در خصوص حضانت فرزندان موضوع بسیار مهمی است . با توجه به مقررات قانونی ، در می یابیم که قانونگذار برای حضانت فرزندان یک قاعده کلی تعیین کرده است . بر این اساس ، حضانت فرزند دختر تا سن هفت سالگی بر عهده مادر است . از سن هفت سالگی تا سن نه سالگی که سم بلوغ دختران است ، حضانت بر عهده پدر قرار می گیرد . بعد از سن نه سالگی ، چون دختر به سن بلوغ رسیده است ، از حضانت خارج می شود و خودش باید تصمیم بگیرد که می خواهد با کدامیک از والدینش زندگی کند . حضانت فرزند پسر هم تا سن هفت سالگی[...]

در قانون مدنی، برای حمایت از محجوران، نوعی از ولایت و سرپرستی پیش بینی شده است و این امر، به دلیل آن است که محجورانی مانند اشخاص صغیر، سفیه و مجنون، نیازمند حمایت هستند تا امور آن ها سامان یابد و مسائل حقوقی آن ها، به درستی، انجام گیرد. بر اساس قانون مدنی و قوانین مرتبط، در ابتدا، ولی خاص، مسئول امور حقوقی و مالی محجور بوده و پس از آن، نوبت به قیم می رسد. به همین جهت، کسب اطلاع از این امر که چه کسانی ولی خاص هستند، به ویژه برای افرادی که دارای محجور در خانواده خود هستند، ضروری است. برای بررسی اینکه چه کسانی ولی خاص هستند، باید به ماده 1194 قانون مدنی، مراجعه کرد که مقرر داشته: " پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان، ولی خاص طفل نامیده می شوند." بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که چه کسانی ولی خاص هستند باید گفت؛ پدر محجور، پدر بزرگ پدری محجور و شخصی که به عنوان وصی، برای بعد از فوت، توسط هریک از پدر یا پدربزرگ تعیین شده، ولی خاص هستند که به پدر و جد پدری " ولی قهری " نیز گفته می شود و این افراد، به اداره امور محجوران می پردازند. اختیارات و وظایف ولی خاص اختیارات و وظایف ولی خاص، اعم از پدر، جد پدری و وصی، به شرح زیر است: - حفظ و نگهداری از اموال محجور - اداره امور مربوط به اموال محجور - تربیت محجور و نگهداری از او تمامی افرادی که ولی خاص هستند و وظیفه اداره و نگهداری امور و اموال محجور را دارند، ملزم می باشند که[...]

راهکار قانون مدنی برای سپردن حضانت به یکی از والدین ، سن فرزندان است . لازم است که در اینجا حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر به تفکیک مورد بررسی قرار گیرد . بر اساس قانن مدنی ، حضانت فرزند دختر تا سن هفت سالگی با مادر است . از هفت سالگی تا نه سالگی با پدر بوده و بعد از سن نه سالگی خود او می تواند انتخاب کند که می خواهد با کدامیک از والدینش زندگی کند . حضانت فرزند پسر نیز تا سن هفت سالگی با مادر است . پس از آن ، تا پانزده سالگی بر عهده پدر قرار می گیرد . بعد از رسیدن به سن پانزده سالگی خودش می تواند انتخاب کند که می خواهد با پدر زندگی کند یا با مادر . همانطور که گفتیم ، حضانت تا پایان هفت سالگی با مادر است و از آن پس تا رسیدن به سن بلوغ به عهده پدر قرار می گیرد . بنابراین ، تکلیف حضانت فرزند تا رسیدن به سن بلوغ ( در دختران نه سال تمام قمری و در پسران پانزده سال تمام قمری ) ، تعیین تکلیف شده است . بعد از آن خود فرزند قادر است که انتخاب کند ؛ چرا که از سن حضانت خارج شده است . اما برخی این سوال را مطرح می کنند که آیا حضانت دائمی فرزند امکانپذیر است ؟ در این رابطه توجه به این نکته ضروری است که ملاک دادگاه برای سپردن حضانت به والدین مصلحت کودک است . بنابراین ، پدر و[...]

مطابق قانون مدنی، شخصی که محجور، یعنی صغیر، سفیه یا مجنون است، از تصرف در امور مالی و غیر مالی خود ممنوع بوده و به همین دلیل، آن ها تحت ولایت ولی خود، یعنی پدر و جد پدری قرار دارند. اما، از آنجا که ممکن است پدر و جد پدری، هر دو فوت کرده و کسی را نیز به عنوان وصی تعیین نکرده باشند یا خود دارای شرایطی بوده که صلاحیت اداره امور محجور را نداشته باشند، دادگاه برای اینکه امور شخص محجور، معطل نماند، اقدام به تعیین قیم می کند. واضح است که شخص قیم، از آن رو که نمایندگی از طفل در امور مالی و نگهداری از او را بر عهده دارد، بایستی دارای شرایطی باشد؛ از جمله، امانت، عدم ارتکاب برخی جرایم، نظیر سرقت، خیانت در امانت و سایر موارد مندرج در ماده 1231 قانون مدنی. در صورتی که این شخص، صفات خود را از دست بدهد و فاقد شرایطی که قانون گذار، برای قیم، پیش بینی نموده گردد، با حکم دادگاه، از سمت خود، برکنار می شود. بنابراین، در پاسخ به این پرسش که مقصود از عزل قیم چیست؟ باید گفت: عزل قیم، به معنای برکناری او، از سوی دادگاه (به درخواست ذی نفع، محجور یا دادستان و..)، از سمت قیمومت، به دلیل از دست دادن برخی صفات یا انجام برخی امور می باشد برای بررسی موارد عزل قیم، باید به قانون مدنی، مراجعه کرد، قانون مدنی، در مواد 1239، 1243، 1244 و 1248 خود، به بیان موارد عزل قیم پرداخته و مستفاد از این مواد، موارد عزل قیم را می توان در موارد زیر، خلاصه کرد: - صفت[...]

در قانون مدنی و قانون امور حسبی،  خصوص محجوران، توضیح داده است که محجور، کسی است که علی رغم برخورداری از اهلیت تمتع، از اهلیت استیفا، برخوردار نمی باشد. یعنی، با وجود اینکه می تواند از حقوق قانونی مالی و غیر مالی، برخوردار باشد، اما، صلاحیت دخل و تصرف و اداره امور مالی و غیر مالی خود را ندارد. صغار، سفیه و مجنون، افراد محجور هستند که به علت حجر، از دخل و تصرف در امور مالی و برخی امور غیر مالی خود، منع شده اند، مگر در مواردی که قانون، اجازه داده باشد. به عنوان مثال، سفیه، شخصی است که عقل معاش نداشته، اما، در امور غیر مالی، صلاحیت تصمیم گیری و انجام امور را دارد. قیمومیت در لغت، به معنای سرپرستی و قیم بودن می باشد. در راستای حمایت از حقوق محجوران، نهاد قیمومیت در حقوق ایران، پیش بینی و ایجاد شده است. قیمومیت، در واقع، نهادی بوده که در فقه و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، برای سر و سامان دادن امور حقوقی و مالی محجوران و با صدور قیم نامه، وجود دارد. - در حقوق ایران، قیم کیست، موارد نصب آن، چه می باشد و چه وظایفی دارد. ولایت قهری، یعنی تسلط و حکومت بر امور محجوران و در درجه اول، بر عهده ولی خاص، یعنی، پدر و پدر بزرگ یا جد پدری آن ها است. در صورتی که فرد صغیر، ولی خاص نداشته باشد، برای وی، قیم تعیین می شود. همچنین، برای افراد مجنون و افراد غیر رشیدی که جنون یا عدم رشد آن ها، به زمان صغرشان (کودکی آن ها)، متصل بوده و با این حال، ولی[...]

در قانون مدنی، در حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر، تا سن هفت سالگی، اولویت با مادر می باشد. در واقع، قانون مدنی، به دلیل اینکه کودک در این سن، نیازمند عاطفه مادر و مهر و محبت از جانب او بوده و بسیاری از نیازهایش در این سن، توسط مادر تامین می شود، در حضانت فرزندان تا هفت سالگی، مادر را در اولویت قرار داده است. ماده 1169 قانون مدنی، در این خصوص، مقرر می دارد: "برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی، اولویت دارد و پس از آن، با پدر است." بر اساس این ماده، از آنجا که در صدر ماده، کلمه اولویت به کار برده شده، می توان گفت، اینگونه نیست که نتوان در این بازه سنی، حضانت را به غیر از مادر، به شخص دیگری داد؛ بلکه، در صورت عدم صلاحیت مادر یا وجود شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند، می توان، علی رغم اینکه فرزندان زیر 7 سال هستند، حضانت را به پدر یا سایر اقربای طفل واگذار کرد. در مواد 1170، 1173 قانون مدنی و 41 قانون حمایت از خانواده، به آن، اشاره شده است، که عبارتند از: - ابتلا به جنون یا دیوانگی: یکی از شرایط سلب حضانت از مادر و پس گرفتن فرزند از او، این است که او قوای عقلانی خود را از دست داده و دچار جنون و دیوانگی شود. - ازدواج با شخصی دیگر: از دیگر موارد و شرایط سلب حضانت از مادر، این است که او پس از جدایی و طلاق، با شخص دیگری ازدواج[...]

از آنجا که تمام قواعد مربوط به حضانت، به گونه ای تنظیم شده اند که مصلحت طفل، به بهترین نحو تامین شود، موارد سلب حضانت از پدر، از مادر و از مسئول حضانت، به جهت حمایت از حقوق فرزند و رعایت مصلحت او، در قانون مدنی، مورد پیش بینی، قرار گرفته و ماده 1173 قانون مدنی، به آن، اختصاص داده شده است که در این خصوص، مقرر می دارد: "هرگاه، در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل، تحت حضانت او است، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل، در معرض خطر باشد، محکمه می تواند، هر تصمیمی که برای حضانت طفل، مقتضی بداند، اتخاذ نماید." بر اساس این ماده، چنانچه پدر، دارای مصادیق انحطاط اخلاقی بوده یا رفتاری داشته باشد که مصلحت طفل را تهدید کند، می توان، با ثبت دادخواست سلب حضانت از پدر و اثبات انحطاط اخلاقی یا رفتار خلاف مصلحت طفل، از وی، سلب حضانت کرد. مصادیق انحطاط اخلاقی یا رفتار خلاف مصلحت طفل، شامل مواردی نظیر اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، در صورتی که زیان آور بوده، مبتلا بودن به بیماری های روانی ای که پزشک قانونی، تشخیص داده باشد، ضرب و جرح یا سوء استفاده از فرزند و مواردی از این دست می باشد. قانون مدنی، در خصوص شرایط سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی و حضانت فرزند با پدر معتاد، تعیین تکلیف کرده است. این قانون، در ماده 1173 خود، موارد و مصادیق انحطاط اخلاقی را نام برده و اشاره داشته که در صورت وجود این مصادیق، و در حالتی که مصلحت طفل، به خطر بیفتد، دادگاه، در[...]